Varkens schedel met ikat doek, IFUGAO, Filipijnen, ca 1970
Overzicht
De schedels met ikat-doek, waaronder geitenschedels, varkens- en karbau-schedels (waterbuffel), zijn opvallende traditionele objecten die te vinden zijn in de cultuur van de Ifugao, een inheemse groep uit de Cordillera-regio op het eiland Luzon in de Filipijnen. Deze schedels zijn vaak opgehangen aan of rondom tribale huizen en rijstterrassen, en hebben diepe culturele, spirituele en symbolische betekenissen.
📜 Culturele en Spirituele Betekenis
Voorouderverering & bescherming
De schedels symboliseren de verbinding met voorouders en natuurkrachten.
Men geloofde dat ze bescherming boden tegen boze geesten of ongeluk.
Ze fungeerden als spirituele wachters van het huis of erf.
Status en rijkdom
Een karbau (waterbuffel) is een kostbaar dier. Het bezit of offeren ervan tijdens rituelen (zoals begrafenissen, huwelijken of oogstfeesten) symboliseert status en rijkdom.
Het ophangen van een schedel, vooral van een karbau, toonde de welstand van een familie aan.
Offerpraktijken (rituelen)
Bij belangrijke rituelen werden dieren geofferd aan de goden en voorouders.
De schedel werd bewaard, soms gewikkeld in een ikat-doek (een traditionele geweven doek) en opgehangen als teken van eer of spirituele kracht.
🐐 Geitenschedels & karbau-schedels
Geitenschedels:
Minder prestigieus dan buffels, maar wel gebruikt in kleinere rituelen of als aanvulling op grotere offers.
Dienden vaak ook als decoratieve beschermingsobjecten tegen kwade invloeden.
Karbau-schedels:
Zeer belangrijk in de Ifugao-cultuur.
Werden opgehangen aan de buitenmuren van traditionele huizen (zoals de "fale") of op speciale altaren bij rijstterrassen.
Soms werden er meerdere schedels naast elkaar gehangen om de spirituele macht van een familie te tonen.
🧵 Ikat-doek
De ikat is een textieltechniek waarbij draden vooraf geverfd worden volgens een patroon vóór het weven.
Het gebruik van ikat-doek bij schedels wijst op rituele reinheid, spirituele kracht en symbolische bescherming.
Soms werd de doek gebruikt om het heilige karakter van het object te markeren.
📸 Visueel en Antropologisch Erfgoed
In musea en documentaires over de Ifugao (zoals die van het National Museum of the Philippines of etnografische studies uit Europa) zijn vaak foto’s te vinden van schedels aan houten Ifugao-huizen, soms met beschilderingen of ingesneden patronen. De schedels zelf kunnen versierd zijn of witgelaten, en de doek vaak kleurrijk met geometrische patronen.
📚 Bronnen & vervolgonderzoek
National Commission for Culture and the Arts (Philippines)
Etnografische musea (zoals het Tropenmuseum in Nederland)
Publicaties van antropologen zoals Otley Beyer, die veel onderzoek deed naar de Ifugao
Boeken over Cordillera-rituelen en textielkunst, zoals "The Art of the Cordillera" of "Philippine Ancestral Houses"
Deze varkens schedel heb ik zelf in situ verkregen en komt van een tribaal huis nabij Banaue. Het huis werd overigens gesloopt en vervangen door een stenen huis. Dat het object leeftijd heeft blijkt alleen al uit het feit dat het niet naar rook ruikt. Om de schedel zit een ikat doek als symbool voor de bescherming. Mogelijk is die al eens vervangen geweest. Goede staat van het geheel!
Lengte: 26 cm
Hoogte: ca 15 cm
Gewicht: 484 gram
Herkomst: Ifugao, Luzon, Filipijnen
Datering: ca 1970
: 
: 
